Endüstriyel tasarım, multidisipliner olma özelliği ile birçok yönünden araştırılmaya ve geliştirilmeye açık bir meslek olarak varlığını sanayileşme sürecinin başlarından beri korumaktadır. Tasarım disiplinlerinin içerisindeki çeşitlilik ne şekilde olursa olsun her bir yaklaşımın, yöntemin veya ekolün bir takım ortak değerlere sahip olması kaçınılmazdır. Bu ortak değerler tasarımda tartışmasız önem arz eden araştırma konuları olarak tasarımcının hayatında sürekli var olurlar. Bu araştırma raporu için ön planda olan kavramlar da endüstriyel tasarım disiplinleri arasında ortak olarak birincil önem arz eden kişi ve tasarım ilişkisidir. Endüstriyel tasarımın doğası gereği insanla ilişkisi her zaman önemli bir araştırma konusu olmuştur. Bilhassa kişiselleştirile bilirliğin birinci planda tutulduğu bir endüstriyel tasarım çalışmasında, kişilik kavramı ve kişi-tasarım ilişkisi, proje süreçlerinde belirleyici rol oynayan araştırma konuları olarak değerlendirilir. Endüstriyel tasarımda kişiselleştirile bilirlik, temelde kişi ve tasarım arasındaki etkileşim bağlamında değerlendirilerek tasarım problemlerinin çözümüne doğru sistematik bir şekilde projelendirilir. Bu etkileşimle ilintili ve kişiselleştirile bilirliğin temel gerekliliği olan ‘’seçim’’, tasarımcı tarafından sağlanan olanak veya olasılıkların gerçekleştirilmesi için kullanıcı tarafından ihtiyaç duyulan yegane araçtır. Bu seçimler; kullanıcının tasarım üzerinde kişiselleştirile bilirlik faktörünü ne derecede ve ne şekilde gerçekleştirebileceğinin tasarımcı tarafından belirlenmesine bağlı olarak şekillenir. Seçenek örüntüsünün tasarımcı tarafından çoklu hedef tanımı içeren bir ürün için belirlenmiş hedef kitlesine göre oluşturulması; ürünün amacının da son kullanıcı tarafından kişiselleştirilebileceği anlamına gelir. Bu tür bir çalışmayla ortaya çıkartılan ürün tasarımları, kişiselleştirile bilirlik ve bununla birlikte çok amaçlılık adı altında da değerlendirilebilir. Bu değerlendirme, tasarımın özelleştirilmiş tüm alanlarında işlevsel bir sonuca varabilir. Mobilya tasarımı, stand tasarımı, takı tasarımı ve daha pek çok örneği verilebilecek tasarım alanlarında öncelikli hedef tanımının bir parçası olduğu taktirde kişiselleştirile bilirlik kriteri tasarım sürecinde belirleyici rol oynar. Tasarımda kavramsal iletimlerin ön planda olduğu çalışmalar için konsept tasarım veya kavramsal tasarım ifadesi tercih edilir. Konsept tasarım çalışmalarının farklı amaçları veya yöntemleri olabilmekle birlikte temelde ifade edilmesi gereken kavramsal bir süreci nesneyi veya kurguyu son kullanıcıya veya tüketiciye aktarmak içit üretilir. Bu, bir otomobil markasının fütüristik çalışmalarının reklamlaştırılmasına veya bir film kurgusunda, izleyici için kurgu içerisinde kişilerin çevreleriyle olan etkileşimlerinin anlamlandırılmasına hizmet edebilir. Peki bu tip çalışma süreçlerinde kişiselleştirile bilirliği pratikte ne şekilde değerlendirebiliriz? Konsept tasarımı, kurgusal, kavramsal, nesnel veya sistematik bir çıktı olarak son kullanıcıya iletilebilir. Bunlardan herhangi biri için kişiselleştirile bilirliğin ön planda tutulduğu bir çalışmanın yapılması mümkündür. Kişiselleştirile bilirlik teması yapısal (konstrüktif) tercihler ve sistem tercihleri şeklinde ayrılabilir. Konsept tasarım alanında, tasarım sürecinin standart endüstriyel tasarım süreçlerinden farklılaşabildiği konular bulunduğundan kişiselleştirile bilirlik merkezli çalışmalarda tasarım sürecine ilişkin bazı ayrımlar söz konusudur. Konsept tasarımının kişiselleştirile bilirlik kavramı üzerinden çalışıldığı proje süreçlerinde bu ayrımlar dikkatle değerlendirilmeli ve projenin yapısal gereklilikleri doğrultusunda nihai sonuca ulaşılmalıdır.
Comments